مقدمه:

اگر قوانین و مقررات مربوط به مناقصات دستگاه های دولتی را مطالعه کرده باشید، کلمه ارزیابی به تنهایی در قانون برگزاری مناقصات 38 دفعه و در آیین نامه مستند سازی مناقصات 88 دفعه تکرار شده است که این تکرار، نشان از اهمیت انجام فعل ارزیابی در مناقصه دارد، ما در این کامنت تخصصی، شما را با انواع ارزیابی های در مناقصه و مسئول انجام آن آشنا می کنیم.

معرفی انواع ارزیابی در مناقصه و مسئول انجام آن:

  1. ارزیابی شکلی : همانطور که در در عنوان این ارزیابی بیان شده است، وارد ارزیابی ماهیت مستندات مناقصه گران نمی شود، برای بیان دقیق‌تر موضوع، قانونگذار در بند (ب) ماده (8) آیین نامه مستند سازی مناقصات، مواردی که در ارزیابی شکلی نیاز به بررسی دارند را به شرح زیر تعیین نموده:
    ۱ - پيشنهادهايي كه در مهلت مقرر تسليم نشده باشند.
    ۲ - پيشنهادهايي كه اسناد آنها ناقص باشند.
    ۳ - پيشنهادهايي كه طبق شرايط مقرر در اسناد مناقصه مهر و امضا نشده باشند.
    ۴ - پيشنهادهايي كه شرايط تضمين شركت در مناقصه را تأمين نكرده باشند، شامل فقدان تضمين، نقص تضمين يا تضمين غيرمعتبر.
    ۵ - پيشنهادهايي كه بر اساس ارزيابي كميسيون مناقصه يا كميته فني - بازرگاني (حسب مورد) مبهم يا مشروط باشند.                                                                                                                           به طور کل، علاوه بر موارد فوق، شما باید تمام صفحات مستندات مناقصه گران را بررسی نمائید و توصیه می شود، در اسناد خود به صراحت به عدم وجود قلم‌زدگی، مخدوش بودن، لاک گرفتگی و سایر موارد بیان شده اشاره نمائید؛ حال که نحوه ارزیابی شکلی آشنا شده اید، نوبت به معرفی مسئول این ارزیابی می باشد، در مناقصات عمومی یک مرحله ای بدون ارزیابی کیفی، مسئولیت ارزیابی شکلی با کمیسون مناقصات می باشد، در مناقصات عمومی یک مرحله ای با ارزیابی کیفی (فشرده)، مسئولیت انجام ارزیابی شکلی مستندات ارزیابی کیفی با کمیته فنی بازرگانی و ارزیابی شکلی پاکات (الف، ب و ج) با کمیسیون مناقصه می باشد، در مناقصات عمومی دو مرحله ای مسئولیت ارزیابی شکلی پاکات (الف و ج) با کمیسیون مناقصه و ارزیابی شکلی پاکت (ب) با کمیته فنی بازرگانی می باشد، اما برای بیان واضح تر، در قسمت هایی که مسئولیت ارزیابی کیفی و فنی بازرگانی بر اساس قانون برگزاری مناقصات بر عهده کمیته فنی بازرگانی است، مسئولیت ارزیابی شکلی همان قسمت، با کمیته فنی بازرگانی بوده و ارزیابی شکلی سایر پاکات بر عهده کمیسیون مناقصه می باشد.
  2. ارزیابی کیفی: در ارزیابی کیفی شما با توانمندی های مناقصه گر آشنا می شوید و به آن بر اساس مستندات ارائه شده، امتیاز می دهید، اگر می خواهید با ارزیابی کیفی و نحوه تهیه اسناد ارزیابی کیفی آشنا شوید می توانید مقاله راهنمای تهیه و تنظیم اسناد ارزیابی کیفی را مطالعه نمائید و اما مسئولیت انجام ارزیابی کیفی با کی می باشد؟برای دریافت پاسخ این سوال مهم می بایست بند (الف) ماده (4) آیین نامه ارزیابی کیفی و بند (ث) ماده (9) آیین نامه مستند سازی مناقصات را مطالعه نمائید، به طور کلی طبق ماده های بیان شده، ارزيابي كيفي را دستگاه مناقصه گزار يا به تشخيص آن، كميته فني بازرگاني انجام می شود، این به چه معنا است؟ یعنی ارزیابی کیفی را تنها کمیته فنی بازرگانی انجام نمی دهد، به طور مثال، دستگاه مناقصه گزار برای انجام ارزیابی کیفی یک مناقصه می تواند خدمات مشاوره خریداری نماید و ارزیابی کیفی توسط مشاور فوق انجام شود اما درنهایت، پیشنهاد می شود (بهتر است) نتیجه ارزیابی کیفی انجام شده توسط مشاور، به تایید کمیته فنی بازرگانی رسانیده شود.
  3. ارزیابی مالی: ارزیابی مالی زمانی انجام می شود که پیشنهادی ایجاب گردد، یعنی پاکت (ج) مناقصه گران باز و قیمت های پیشنهادی ارزیابی مالی شده و مناقصه گر دارای مناسب ترین قیمت، به عنوان برنده نهایی مناقصه تعیین شود؛ حال مسئولیت ارزیابی مالی بر عهده کیست؟ کمیته فنی بازرگانی یا کمیسیون مناقصات؟ برای پاسخ به این سوال باید ماده (20) قانون برگزاری مناقصات و جزء (4) بند (الف) ماده (10) و جزء (6) بند (الف) ماده (12) آیین نامه مستند سازی مناقصات را مطالعه نمائید، به طور خلاصه در بیان نتیجه ارزیابی مالی به صراحت نوشته شده است "نام و امضاي اعضاي كميسيون مناقصه" یعنی ارزیابی مالی توسط کمیسیون انجام می شود نه کمیته فنی بازرگانی! اشتباهی که در این خصوص، توسط کمیسیون مناقصه دستگاه های دولتی انجام می شود؛ برداشت اشتباه از بند (ب) ماده (20) قانون برگزاری مناقصات و تبصره ذیل بند جزء (4) بند (الف) ماده (10) آیین نامه مستند سازی مناقصات است، به طوریکه تجزیه و تحلیل مبانی قیمت را با ارزیابی مالی یکی دانسته و به اشتباه، وظیفه آن (انجام ارزیابی مالی) را به کمیته فنی بازرگانی محول می نمایند و اما برای اطمینان از اینکه وظیفه ارزیابی مالی با کمیسون مناقصه می باشد، باید به نکته جالب بند (8) بخشنامه شماره 1403/410354 مورخ 1403/08/14 با موضوع دستورالعمل تعیین دامنه قیمت‌هاي متناسب پیشنهادي در مناقصات یک مرحله‌اي و دومرحله‌اي ـ ویرایش چهارم اشاره نمود، درصدر بند (8) بخشنامه فوق به صراحت بیان شده"تعیین دامنه قیمت های مناسب (توسط کمیسیون مناقصه)"، به این معنی که بر اساس بخشنامه فوق، ابتدا کمیسیون مناقصه دامنه مناسب راتعیین نموده، ارزیابی مالی را انجام داده و قیمت های داخل دامنه را به کمیته فنی بازرگانی اعلام می کند و بر اساس آن کمیته فنی بازرگانی برندگان اول و دوم را به کمیسیون پیشنهاد می کند و اما در همان بخشنامه مجدد بحث تجزیه و تحلیل مبانی قیمت را بیان کرده که نشان از وجود تفاوت ماهیتی بین ارزیابی مالی و تجزیه و تحلیل مبانی قیمت می باشد، با توجه به موارد فوق،مسئولیت ارزیابی مالی با کمیسیون مناقصه و تجزیه و تحلیل مبانی قیمت (درصورت لزوم و تشخیص کمیسیون) با کمیته فنی بازرگانی می باشد.
  4. ارزیابی فنی بازرگانی: ارزیابی فنی بازرگانی فقط در مناقصه دو مرحله ای کاربرد دارد، زمانی که شما قصد دارید خدمات یا کالایی را خریداری نمائید که دارای جایگزین هایی با کیفیت متفاوت است، می بایست مناقصه دو مرحله ای برگزار نمائید،که مناقصه گری که کالا یا خدمت با کیفیت تری ارائه می نماید شانس رقابت با مناقصه گر دارای کالا و خدمات با کیفیت پایین تر را داشه باشد، زیرا کیفیت بالاتر بالطبع قیمت پیشنهادی مناقصه گر را بالا می برد، برای آشنایی به مناقصه یک مرحله ای یا مناقصه دو مرحله ای می توانید مقاله انواع مناقصه از نظر مراحل بررسی را مطالعه نمائید،در ارزیابی فنی بازرگانی، مناقصه گر امتیازی را اخذ می نماید (فقط مناقصه گرانی که حداقل امتیاز لازم را کسب کرده باشند.) و امتیاز کسب شده در فرمول قیمت تراز شده مطابق ماده (12) آیین نامه مستند سازی مناقصات قرار می گیرد و کمترین قیمت تراز شده به عنوان برنده مناقصه انتخاب می شود و اما مسئول ارزیابی فنی بازرگانی کیست؟ مطابق بند (د) ماده (2) قانون برگزاری مناقصات، قانونگذار به صراحت در تعریف کمیته فنی بازرگانی، وظیفه ارزیابی فنی بازرگانی را بر عهده کمیته فنی بازرگانی قرارداده است؛ لذا مسئولیت ارزیابی فنی بازرگانی با کمیته فنی بازرگانی می باشد.

درهر صورت، این متن برداشت شخصی بوده و تشخیص خود شخص استفاده کننده ملاک می باشد.